Wdech, wydech i jeszcze raz wdech – z każdym takim cyklem do organizmu dostają się różne związki chemiczne i pyły. Im gorsza jakość powietrza, tym więcej szkodliwych substancji ma bezpośredni i pośredni wpływ na nasze zdrowie i życie. Zanieczyszczone powietrze to zanieczyszczone wody, lasy, pola uprawne i w efekcie to, co konsumujemy.
Oceny jakości powietrza dokonuje Główny Inspektorat Ochrony Środowiska (GIOŚ) m.in. na podstawie danych z monitoringu powietrza atmosferycznego realizowanego w ramach sieci Państwowego Monitoringu Środowiska). Dodatkowo bierze się pod uwagę badania Agencji Regionalnego Monitoringu Atmosfery Aglomeracji Gdańskiej i Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej.
Monitoring zanieczyszczeń – substancje i stacje pomiarowe
Lista zanieczyszczeń, jakie uwzględnia się w ocenie dokonywanej pod kątem spełnienia kryteriów określonych w celu ochrony zdrowia ludzi, obejmuje 12 substancji:
- dwutlenek siarki SO2,
- dwutlenek azotu NO2,
- tlenek węgla CO,
- benzen C6H6,
- ozon O3,
- pył PM10,
- pył PM2,5
- ołów Pb w PM10,
- arsen As w PM10
- kadm Cd w PM10,
- nikiel Ni w PM10,
- benzo(a)piren B(a)P w PM10.
W ocenach dokonywanych pod kątem spełnienia kryteriów odniesionych do ochrony roślin uwzględnia się 3 substancje:
- dwutlenek siarki SO2,
- tlenki azotu NOx,
- ozon O3.
Dzięki regularnym pomiarom możliwe jest uzyskanie informacji o stężeniach zanieczyszczeń, określenie przyczyn występowania stężeń przekraczających dopuszczalne normy, wskazanie źródeł emisji oraz podjęcie i prowadzenie określonych działań na rzecz utrzymania lub poprawy jakości powietrza w danej strefie (w tym opracowywania programów ochrony powietrza – POP).
Pomiary prowadzone są na terenie aglomeracji trójmiejskiej oraz w wybranych miejscowościach województwa pomorskiego. Sieć monitoringu składa się ze stacji automatycznych (13) i manualnych (2).
Monitoring zanieczyszczeń na terenie powiatu wejherowskiego
Jak widać na grafice powyżej na terenie powiatu wejherowskiego nie jest zainstalowana w tej chwili żadna profesjonalna stacja pomiarowa należąca do ogólnopolskiego systemu monitoringu jakości powietrza.
W związku z powyższym mieszkańcy powiatu, który rokrocznie notował jedne z najwyższych przekroczeń poziomu rakotwórczego B(a)P (500% normy wg Raportu wojewódzkiego za rok 2018 Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska), nie mają w tej chwili dostępu do urządzenia monitorującego faktyczny poziom tej substancji w pyle PM 10. Ostatnie dane pomiarowe z profesjonalnej stacji zlokalizowanej w Wejherowie pochodzą z 6 stycznia 2019 r.
Nasze Stowarzyszenia zabiega o przywrócenie stacji pomiarowej, o czym pisaliśmy kilkukrotnie na naszej stronie www Kiedy zostanie przywrócona profesjonalna stacja pomiarowa? oraz Stacja pomiarowa dla powiatu zaplanowana w IV kwartale 2021 r. Czy zmierzy benzo(a)piren?
Na terenie powiatu wejherowskiego działa system mierników jakości powietrza – zarówno miejski (Wejherowo, Rumia), jak i prywatny (lookO2 i Airly). Jednak w odróżnieniu do poprzedniej stacji mierzy on poziom pyłów zawieszonych – PM 10 i PM 2.5, nie podając poziomu kluczowego dla nas benzo(a)pirenu.
Pyły PM 2,5 i PM 10 oraz B(a)P w PM 10 – wartości za rok 2020
Wg „Rocznej oceny jakości powietrza w województwie pomorskim za rok 2020” w aglomeracji trójmiejskiej i strefie pomorskiej nie odnotowano przekroczenia poziomów dopuszczalnych stężenia pyłu PM 10, zarówno dla dopuszczalnej częstości przekroczeń średniodobowych stężeń i przekroczeń średniorocznych oraz pyłu PM 2,5. Obie strefy uzyskały w roku 2020 klasę A dla w/w parametrów.
Brak przekroczeń dopuszczalnej liczby przekroczeń średniej dobowej pyłu PM 10 w województwie pomorskim w strefie aglomeracji trójmiejskiej ostatnio odnotowano w 2017 roku, natomiast w strefie pomorskiej drugi rok z rzędu. Rekordowo niskie stężenia PM 10 zaobserwowane w analizowanym 2020 roku mogą wynikać z bardzo wysokich temperatur zanotowanych zimą 2020 r.
W województwie pomorskim w roku 2020 w wyniku pomiarów stężeń benzo(a)pirenu odnotowano przekroczenie poziomu docelowego na wszystkich stacjach pomiarowych w strefie pomorskiej, co spowodowało zaklasyfikowanie tej strefy do klasy C. Aglomeracja trójmiejska nie mając przekroczenia poziomu docelowego tego zanieczyszczenia uzyskała klasę A.
Czym są pyły zawieszone PM10 i PM 2.5 oraz benzo(a)piren? Jaki jest ich wpływ na zdrowie i życie? czytaj tutaj.
Poziomy dopuszczalne pyłów PM 2,5 i PM 10
Poziom dopuszczalny dla stężenia średniodobowego dla pyłu PM10 wynosi 50 µg/m3 i może być przekraczany nie więcej niż 35 dni w ciągu roku.
Poziom dopuszczalny dla stężenia średniorocznego dla pyłu PM 2,5 wynosi 20 µg/m3
(obowiązuje w Polsce od 31 stycznia 2020 r.).
Dopuszczalny średnioroczny poziom benzo(a)pirenu to 1 ng/m3.
Główne źródła zanieczyszczenia powietrza w woj. pomorskim
Głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w województwie pomorskim to:
- sektor komunalno-bytowy (emisja powierzchniowa),
- komunikacja (emisja liniowa),
- działalność przemysłowa (emisja punktowa).
Znaczący udział w stężeniach substancji na obszarze województwa ma również napływ zanieczyszczeń z pozostałego obszaru Polski oraz z Europy.
Głównymi lokalnymi źródłami zanieczyszczeń są:
- kominy domów ogrzewanych indywidualnie,
- komunikacja samochodowa (na obszarach bezpośrednio sąsiadujących z drogami o znacznym natężeniu ruchu).
Przemysł zlokalizowany na obszarze województwa pomorskiego, głównie energetyka zawodowa, ze względu na dużą wysokość emitorów, w znacznym stopniu eksportuje zanieczyszczenia poza granice województwa. Zakłady przemysłowe o istotnej emisji niezorganizowanej lub emitowanej poprzez niskie kominy mogą również bezpośrednio wpływać na jakość powietrza w ich sąsiedztwie.
W aglomeracji i dużych miastach znaczący udział w całkowitej emisji ma emisja związana z ruchem pojazdów. Zanieczyszczenia komunikacyjne w postaci pyłów powstają głównie w wyniku ścierania się opon, hamulców, nawierzchni dróg oraz hamulców oraz unosu zanieczyszczeń z powierzchni dróg. Tlenki azotu natomiast są emitowane w wyniku spalania paliwa.
Bilans wielkości emisji dla wybranych zanieczyszczeń na obszarze województwa pomorskiego, w podziale na strefy oraz źródła emisji, przedstawia poniższy wykres. Zestawienia zostały przygotowane na podstawie danych przekazanych do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBIZE) działający w strukturach Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego.
Opracowano na podstawie Rocznej oceny jakości powietrza w województwie pomorskim. Raport wojewódzki za rok 2020, GIOŚ
