Ostatnie dane pomiarowe z profesjonalnej stacji zlokalizowanej w Wejherowie pochodzą z 6 stycznia 2019 r. Od tego dnia mieszkańcy powiatu wejherowskiego nie mają dostępu do pełnej informacji o jakości powietrza w swoim otoczeniu.

Stacja pomiarowa dla powiatu wejherowskiego należała do ogólnopolskiego systemu monitoringu jakości powietrza i zarządzana była przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Gdańsku. Znajdowała się na pl. Jakuba Wejhera 8 (WIOŚ Wejherowo-Jakub Wejhera, kod stacji – PmWejhPlWejh, stacja tła miejskiego, typ manualny).

Na terenie powiatu wejherowskiego działa system mierników jakości powietrza – zarówno miejski (Wejherowo, Rumia), jak i prywatny (lookO2 i Airly). Jednak w odróżnieniu do poprzedniej stacji mierzy on poziom pyłów zawieszonych – PM 10 i PM 2.5, nie podając poziomu kluczowego dla nas benzo(a)pirenu.

To właśnie przekroczenia norm benzo(a)pirenu w 2018 r. zostały odnotowane w obu strefach naszego województwa (pomorskiej i aglomeracji trójmiejskiej). Największe przekroczenie odnotowano na stacji w Kościerzynie – 700% normy oraz na stacji w Wejherowie 500% normy (źródło danych i zdjęć: Roczna ocena jakości powietrza w woj. pomorskim. Raport wojewódzki za rok 2018 Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska).

Nasze Stowarzyszenie podczas kilkakrotnych rozmów i wizji lokalnej z przedstawicielami Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska już na początku 2019 r. i w 2020 r. proponowało dwie dogodne lokalizacje dla stacji pomiarowej w Wejherowie przy ul. Obrońców Helu 3 i przy ul. Obrońców Wybrzeża 1, zapewniając przy tym przyłącze energii elektrycznej oraz sygnał internetowy. W styczniu br. ponownie zwróciliśmy się z wnioskiem o podjęcie działań w celu ponownego zainstalowania stacji – tym razem do Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska (GIOŚ).

Czy po kilku latach stacja wróci do Wejherowa?

Jak dowiedzieliśmy się wg urzędników GIOŚ poprzednia lokalizacja stacji nie była zgodna z rozporządzaniem Ministra Środowiska z dnia 8 czerwca 2018 r. w sprawie dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu. GIOŚ obiecuje, że profesjonalna stacja pomiarowa wróci do Wejherowa. Kiedy? Urzędnicy na razie nie są w stanie odpowiedzieć na to pytanie. Według nich żadna z zaproponowanych do tej pory lokalizacji nie spełniała prawnych wymogów określonych przez ministerialne rozporządzenie. Inspektorat wyznaczył już jednak kolejną działkę i rozmawia na temat postawienia tam stacji z jej właścicielem.
Trzymamy rękę na pulsie!

Dlaczego stacja pomiarowa powinna zostać ponownie zainstalowana w Wejherowie?

Daje najszerszy obraz stanu powietrza, którym oddychamy. Obok poziomu pyłów zawieszonych PM 10 i PM 2.5 podaje ona pomiary dla związków z grupy wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w pyle PM10 tj. benzo(j)fluoranten i indeno(1,2,3-cd)piren, w tym jednych z najbardziej szkodliwych dla zdrowia i życia substancji kancerogennej – a mianowicie benzo(a)pirenu w pyle PM 10.

Te toksyczne związki są jednym z głównych źródeł narażenia na choroby i infekcje dla osób niepalących. Znajdują się one m.in. w dymie papierosowym, stąd oddychanie zanieczyszczonym powietrzem porównuje się do biernego palenia – palimy, nie paląc.

Na stronie internetowej wejherowskiego magistratu możemy przeczytać „Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ)  jest niezależną od samorządu państwową służba ochrony środowiska, która w sposób obiektywny przy użyciu profesjonalnego sprzętu bada stan powietrza, a wyniki publikuje w oficjalnych raportach.

Wiadomo, że badania zostały wykonane i jaki jest ich wiarygodny wynik. Z pewnością to one powinny stanowić podstawę rzetelnych analiz i ocen w zakresie zanieczyszczenia powietrza.

Profesjonalna stacja pomiarowa, którą stosuje Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska kosztuje ok. 130 tys. zł (dla porównania urządzenia domowe kosztują od kilkudziesięciu do 1 tys. zł.), a jej roczna eksploatacja to koszt ok. 20 tys. zł (m. in. okresowe kontrole oraz bieżąca konserwacja). Taka właśnie stacja pomiarowa WIOŚ zainstalowana w centrum Wejherowa posługuje się metodą manualną (referencyjną, grawimetryczną), którą wykorzystuje się zarówno w Polsce i Europie. Stosowana metoda jest najbardziej wiarygodna, cechuje się dużą dokładnością i dlatego na jej podstawie wykonuje się wszelkie miarodajne raporty.”

W chwili obecnej nie istnieje możliwość monitorowania poziomu benzo(a)pirenu dla naszego powiatu. Podejmowane są różne działania w celu ograniczenia niskiej emisji. Niewątpliwie o ich skuteczności świadczyłyby spadki poziomów zanieczyszczeń odnotowywane na stacji pomiarowej.

Najbliżej zlokalizowane stacje od Wejherowa, nie licząc silnie zurbanizowanych obszarów na terenie Trójmiasta o całkowicie odmiennej specyfice wynikającej z położenia czy zabudowy, znajdują się w Lęborku (ponad 35 km odległości, nie mierzy ona jednak poziomu benzenu) oraz w Kościerzynie (ponad 75 km odległości).

Warto dodać, że w Polsce większość benzo(a)pirenu w powietrzu pochodzi z gospodarstw domowych – z pieców, kotłów na węgiel, zwłaszcza tych przestarzałych, o niskim standardzie (potocznie nazywanych kopciuchami). Benzo(a)piren i inne zanieczyszczenia są najgroźniejsze wtedy, kiedy zimą świeci słońce, jest mróz i nie wieje wiatr. Obecne są także w żywności, które może być zanieczyszczona zarówno poprzez powietrze, wodę, jak i glebę.